ఎల్‌నీనో అంటే...

భూగోళం క్రమంగా వేడెక్కుతున్న నేపథ్యంలో ఎల్‌నీనో ప్రభావం తరచుగా, బలంగా ఉంటుంది. ఫసిఫిక్‌ మహాసముద్రంలో, ఆ ప్రాంత వాతావరణంలో అప్పుడప్పుడు వచ్చిన ఉష్ణోగ్రత, పీడనాల్లో వస్తున్న 'దక్షిణ మార్పులనే' (సదర్న్‌ ఆసిల్లేషన్‌) 'ఎల్‌నీనో' అంటారు. తాహితి, ఆస్ట్రేలియాలోని డార్విన్‌ ప్రదేశాల మధ్య వాతావరణ పీడనమార్పుల రూపంలో ఇది బహి ర్గతమవుతుంది. తూర్పు ఫసిఫిక్‌ మహా సముద్రంలో ఉపరితలం, అంతర్భాగంగా వేడెక్కడం లేదా చల్లబడే రూపంలో ఇది బహిర్గతమవుతుంది. ఎల్‌నీనో సమయంలో ఉపరితల సముద్రం (కొన్ని సెంటీమీటర్ల మందంగల పొర) వేడిగా, అంటే 0.5 డిగ్రీల సెంటీగ్రేడ్‌ అధికంగా ఉంటుంది. కొన్ని వందల కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో దీని ప్రభావం ఉంటుంది.
ఎల్‌నీనో ప్రారంభాన్ని
ఈ కింది మార్పుల వల్ల గుర్తించవచ్చు:
1. హిందూ మహాసముద్రం, ఇండోనేషియాలో, ఆస్ట్రేలియాలో ఉపరితల పీడనం పెరుగుతుంది.
2. తహతి, మిగతా మధ్యతూర్పు ప్రాంత ఫసిఫిక్‌ మహాసముద్ర గాలిలో పీడనం పడిపోతుంది (డిప్రెషన్‌ ఏర్పడుతుంది).
3. దక్షిణఫసిఫిక్‌ మహాసముద్రంపై వచ్చే ట్రేడ్‌ వింగ్స్‌ బలహీనపడతాయి లేదా తూర్పువైపు మళ్ళుతాయి.
4. పెరూ (దేశం) దగ్గర వేడిగాలి పైకెళుతుంది. దీనివల్ల ఉత్తరపెరూ ఎడారిలో వర్షాలు కురుస్తాయి.
5. పశ్చిమ ఫసిఫిక్‌ మహాసముద్రం నుండి హిందూ మహాసముద్రం - తూర్పు ఫసిఫిక్‌ మహాసముద్రం మధ్య వేడినీరు విస్తరిస్తుంది. ట్రేడ్‌ వింగ్స్‌ దిశ ఎన్నో నెలలు మారినప్పుడు ఎల్‌నీనో ప్రారంభమవుతుంది.
మామూలుగా భూమధ్యరేఖ దాపుల్లో వీచే వాణిజ్య పవనాల వల్ల (ట్రేడ్‌ విండ్స్‌) నైరుతీ ఋతుపవనాలు వస్తాయి. కానీ ఒకోసారి ఈ పవనాల దిశ మారి ఎల్‌నీనో రూపంలో బయటపడుతుంది. వాణిజ్య పవనాల దిశ మారడం వల్ల భారతదేశంలో రావాల్సిన నైరుతీ ఋతుపవనాల వర్షం దక్షిణ అమెరికాలోని పెరూ, చిలీ దేశాలలో కురుస్తుంది. ఫలితంగా నైరుతీ ఋతుపవన ప్రభావ ప్రాంతాల్లో వర్షాభావ పరిస్థితులు ఏర్పడుతున్నాయి. 2-7 సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఎల్‌నీనో వస్తుంది. ఒకసారి ప్రారంభమైన తర్వాత దీని ప్రభావం తొమ్మిది మాసాల నుండి రెండు సంవత్సరాల వరకూ కొనసాగుతుంది.